Kind betrekken bij ouderschapsplan: tips per leeftijd

Een scheiding raakt niet alleen de ouders, maar ook de kinderen diep. Als ouder heb je de wettelijke plicht om je kinderen te betrekken bij het ouderschapsplan. Maar hoe doe je dat op een manier die aansluit bij hun leeftijd en emoties, zonder ze onnodig te belasten? In deze blog help ik je stap voor stap om je kind op een constructieve en liefdevolle manier te betrekken bij het ouderschapsplan, met praktische tips voor elke leeftijdscategorie.

Waarom kinderen betrekken bij het ouderschapsplan?

Het ouderschapsplan is het document waarin afspraken staan over de zorg en opvoeding na de scheiding. Volgens de wet moeten ouders hun kinderen, passend bij hun leeftijd en ontwikkeling, betrekken bij het opstellen van dit plan (bron: Rijksoverheid – Ouderschapsplan en kinderparticipatie). Dit betekent niet dat je het kind de beslissingen laat nemen, maar wel dat je hun gevoelens en wensen hoort en meeneemt. Dit laat kinderen voelen dat ze serieus genomen worden en helpt hen hun plek te vinden in de nieuwe situatie. Wil je meer weten over hoe je een goed ouderschapsplan opstelt? Kijk dan op Tips voor het opstellen van een goed ouderschapsplan voor praktische tips.

Tips per leeftijdscategorie om je kind te betrekken

Peuters en kleuters (0-5 jaar)

Voor jonge kinderen is praten over de scheiding lastig omdat ze nog weinig taalvermogen hebben om hun gevoelens te uiten. Benoem wat je merkt, bijvoorbeeld dat ze vaker boos of verdrietig lijken, en geef ze veiligheid door routines zoveel mogelijk te behouden. Gebruik eenvoudige woorden, korte zinnen, en veranker de boodschap in liefde en veiligheid. Peuters en kleuters hebben vooral behoefte aan duidelijke, rustige uitleg en veel geborgenheid. Een handige methode om emoties te verkennen is het gebruik van een knuffel of tekeningen, zoals beschreven in Kinderboek als hulpmiddel bij het bespreekbaar maken van de scheiding.

Kinderen van basisschoolleeftijd (6-12 jaar)

Kinderen in deze leeftijd kunnen al beter praten en begrijpen iets meer van de veranderingen. Leg rustig uit wat een ouderschapsplan is, en benadruk dat hun mening belangrijk is. Stimuleer ze om hun gevoelens te uiten, bijvoorbeeld door samen een tekening te maken of door te vertellen wat ze fijn of lastig vinden. Wees eerlijk, maar houd de boodschap positief en vol hoop. Maak een afspraak met je kind om samen het ouderschapsplan te bespreken, zoals hier uitgelegd: Zo kun je een eind maken aan de strijd met je ex-partner na een scheiding.

Jongeren (13-18 jaar)

Tieners begrijpen de situatie beter en willen vaak serieus genomen worden. Nodig ze uit om mee te denken over afspraken over hun verblijf, school, vrije tijd en contact met de ouders. Respecteer hun mening en geef ruimte voor eigen keuzes waar dat kan. Houd rekening met hun behoefte aan privacy en zelfstandigheid, maar blijf ook beschikbaar voor ondersteuning. Open en duidelijke communicatie is essentieel, bijvoorbeeld met gesprekken zonder druk of gebruik van apps, zoals besproken in Tips voor een goede communicatie met je ex na de scheiding.

Aandachtspunten voor het gesprek met je kind

• Wees geduldig en geef ruimte: kinderen hebben tijd nodig om alles te begrijpen en te verwerken.
• Vermijd jargon en leg moeilijke begrippen uit in simpele taal.
• Reageer serieus op wat ze zeggen; onderschat hun emoties nooit.
• Vermijd ruzie en negatieve opmerkingen over de andere ouder in bijzijn van het kind.
• Bied altijd een luisterend oor en bevestig dat het oké is om verschillende gevoelens te hebben.

Meer achtergronden en tips over omgangsregelingen en communicatie vind je op Soorten omgangsregelingen na de echtscheiding en Samenwerken met je ex.

Hoe help je kinderen omgaan met veranderingen?

Kinderen moeten wennen aan een nieuwe levenssituatie. Het is belangrijk om voorspelbaarheid te bieden door heldere afspraken, regelmaat en verbondenheid. Help je kind zijn of haar emoties te herkennen en een plek te geven. Ook het behouden van vaste rituelen, zoals gezamenlijke vakanties of feestdagen, kan steun bieden. Voor hulp bij vakantieplanning als gescheiden ouders kan deze pagina nuttig zijn: Feestdagen doorkomen als gescheiden gezin.

Praktijktip: Overweeg professionele hulp als je merkt dat je kind het erg moeilijk heeft, zoals een kinderpsycholoog of mediator gespecialiseerd in scheidingskinderen. Meer informatie over mediation vind je op Mediation bij echtscheiding.

Door kinderen op een passende manier te betrekken bij het ouderschapsplan geef je ze meer rust en ruimte om zich veilig te voelen in een veranderende situatie. Het helpt ouders ook om samen met hun kind te zoeken naar de beste afspraken die aan ieders behoeften tegemoetkomen.

Wil je meer weten over het ouderschapsplan, het betrekken van kinderen bij scheiding, of heb je begeleiding nodig? Neem contact op met een expert die jullie kan ondersteunen bij dit belangrijke proces. Zo zorg je ervoor dat jouw kind zich gehoord en gezien voelt tijdens deze ingrijpende periode. Bijvoorbeeld via Contact met een expert.