Er zijn diverse situaties te benoemen waarbij het contact tussen grootouders en kleinkinderen kan verwateren. Letterlijke afstand kan hierbij een rol spelen maar figuurlijke afstand komt ook zeer veel voor in dit soort situaties. Veel van deze oorzaken liggen immers in de relationele sfeer, waaronder door echtscheidingen. De vraag die veel opa’s en oma’s dan ook bezighoudt, is of je als grootouders het recht hebt om de kleinkinderen te zien. In deze blog gaan we dieper in op de mogelijkheden voor een omgangsregeling met kleinkinderen.
Bij scheidingen valt niet alleen een heel gezin uit elkaar maar ook een deel van de hele familie. Het komt geregeld voor dat grootouders als gevolg van scheidingen veel minder mogelijkheden hebben om hun kleinkind of kleinkinderen te zien. Dit is een situatie die uiteraard veelvuldig voorkomt als de kinderen bij een scheiding gaan wonen bij de ouder waar ze niet direct mee in contact staan. Als de vader of moeder die in de stamboom van de grootouders staat, niet in de gelegenheid is om het contact met de kinderen te onderhouden (of overleden is), kan het contact tussen de grootouders en kleinkinderen snel op een laag pitje komen te staan. Er zijn echter mogelijkheden om een contact via de rechter af te dwingen.
Omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen
Voor veel grootouders is het krijgen van kleinkinderen nog leuker dan zelf vader en moeder worden. Het komt dan ook regelmatig voor dat het bij opa en oma veel verdriet doet als ze hun kleinkinderen niet meer kunnen of mogen zien als gevolg van een scheiding. Ze voelen toch vaak een speciale band met de jongsten uit de familie.
In een normale situatie, kunnen grootouders in de gelegenheid worden gesteld om hun kleinkinderen te zien gedurende de periode dat hun eigen kinderen door het toepassen van een omgangsregeling de zorg voor hun kinderen hebben. Op het moment dat een eigen kind overleden is of door andere redenen niet in staat is om zelf het contact met de kinderen te onderhouden, zijn zij echter afhankelijk van de ex-partner van hun kind. In de praktijk heeft niet iedere ex-partner interesse om de kinderen in contact met de opa’s en/of oma’s “van de andere kant” te brengen en dit contact periodiek te onderhouden. Een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen kan hiervoor een nuttige oplossing zijn.
Omgangsregeling met de kleinkinderen, vastleggen in een ouderschapsplan
De meest eenvoudige manier om de bovenstaande geschetste situatie te voorkomen, is dat de scheidende ouders een omgangsregeling voor opa’s en oma’s met kleinkinderen vastleggen in het ouderschapsplan. Het komt regelmatig voor dat gescheiden ouders ervoor kiezen om te borgen dat de opa’s en oma’s van de andere kant van de familie in contact blijven staan met de kleinkinderen. Door hiervoor een paragraaf in het ouderschapsplan op te nemen worden afspraken bindend en kan naleving hiervan zelfs worden afgedwongen.
Wettelijk het contact tussen grootouders en kleinkinderen afdwingen
Er is wettelijk gezien wel een kans om het contact tussen grootouders en kleinkinderen af te dwingen maar hierbij moet sprake zijn van een uitzonderlijke situatie. Dit wil zeggen dat je als grootouders het recht hebt om je kleinkinderen te blijven zien als er sprake is van een nauwe band voor de scheiding. Er moet hierbij dan wel sprake zijn van een meer dan normale band tussen grootouders en kleinkinderen. Je moet hierbij denken aan situaties waarbij de grootouders een deel van de opvoeding van de kinderen hebben verzorgd of bij betrokkenheid bij een langdurig ziek kind.
Het lijkt er overigens op dat er wettelijk gezien meer ruimte komt om het contact tussen grootouders en kleinkinderen af te dwingen. Gezien recente uitspraken, lijken veel rechters hiervoor open te staan. Daarnaast heeft het kabinet interesse getoond om initiatieven te ondersteunen die het contact tussen (groot)ouders en kinderen bevorderen. In het regeerakkoord van het huidige kabinet (dat onder de naam “Vertrouwen in de Toekomst” is gepresenteerd) wordt hieraan gerefereerd. Hiermee lijken de scherpe kanten wat te verdwijnen bij de eis dat er sprake moet zijn van een uitzonderlijke relatie tussen kleinkinderen en grootouders om een omgangsregeling af te dwingen én lijkt het erop dat ook een “normale” relatie voldoende hiervoor is.
Afspraken met betrekking tot een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen vastleggen met behulp van een mediator
Het afdwingen van contactmomenten tussen grootouders en kleinkinderen met behulp van een rechter is uiteraard wel het uiterste middel waarvoor gekozen kan worden. De meest ideale situatie is uiteraard dat ouders zelf afspraken maken die betrekking hebben op een omgangsregeling tussen grootouders en kleinkinderen en dit vastleggen in het ouderschapsplan. Maak gerust van de ervaring en vakkennis van de mediators van Scheidingsprofs op dit gebied. Zij kunnen jullie uitstekend adviseren hoe de onderlinge contacten binnen de familie op een voor iedereen prettige manier kunnen worden onderhouden.